Bronnie Ware is een Australische vrouw die al jaren werkzaam is als stervensbegeleider van terminale patiënten. Over haar ervaringen tijdens dit zware werk heeft ze een boek geschreven, waarin ze tot een top vijf levenslessen van stervenden komt. Ik vond het heel indrukwekkend om te lezen hoe je later terugkijkt op je leven. Dan besef je pas wat er echt toe doet.

Maak mooie herinneringen en zorg dat je later niet terugkijkt met spijt.

Na een aantal jaar zoeken naar een baan die haar écht voldoening gaf, accepteerde Bronnie Ware zonder de juiste diploma’s of ervaring een baan in de palliatieve zorg. Al snel bleek ze haar ware roeping gevonden te hebben. In de jaren dat ze stervenden begeleidde, veranderde haar leven compleet door alle inzichten en lessen die ze van hen leerde.

Op internet schreef ze een blog over de openhartige uitlatingen van mensen in de laatste fase van hun leven: waar hebben ze spijt van, wat zouden ze nu anders aanpakken?

Binnen een jaar was haar weblog meer dan drie miljoen keer bezocht. Daarom besloot ze haar ervaringen te verwerken in een boek. Hierin beschrijft ze de ongelooflijke visionaire helderheid van deze mensen aan het einde van hun levens, en hoe wij van hún wijsheid kunnen leren.

• Ik wilde dat ik de moed had gehad om een leven te leiden zoals ik dat wilde, en niet zoals anderen het wilden. Volgens Bronnie beseffen mensen die zien dat hun leven bijna voorbij is en terugkijken, plots hoeveel onvervulde dromen zij hebben gehad. Dit was feitelijk het meest voorkomende spijtpunt. Wanneer mensen zich realiseren dat hun leven bijna voorbij is, en er klaarblijkelijk helder op terug kunnen kijken, dat is het ook eenvoudig om te zien hoeveel onvervulde dromen er nog zijn. De meeste mensen waren nog niet in staat geweest om maar de helft van hun dromen te eren en gingen sterven met het idee dat dit kwam door de keuzes die ze niet, of wél gemaakt hadden.
• Ik wilde dat ik niet zo hard gewerkt had. Vooral mannelijke patiënten die Bronnie verpleegd had, vertelden over dit gevoel van spijt. Ze hebben het opgroeien van hun kinderen gemist en vinden dat ze te weinig tijd met hun partner hebben doorgebracht.
• Ik wilde dat ik vaker mijn gevoelens had leren te uiten. Veel mensen onderdrukken hun gevoelens om geen ruzie met anderen te krijgen.
• Ik wilde dat ik meer contact had gehouden met mijn vrienden. Vaak zitten mensen zo gevangen in hun eigen leven dat ze daardoor vriendschappen verwaarlozen. Bij het sterven mist iedereen zijn vrienden.
• Ik wilde dat ik mezelf gelukkiger had laten zijn. Volgens Bronnie realiseren veel mensen zich niet dat geluk een keuze is. Ze blijven vastzitten in oude patronen en gewoonten. Mensen zijn bang voor veranderingen en bedriegen zichzelf door te denken dat ze gelukkig zijn, maar diep in hun hart weten ze dat het niet waar is. 

Waar hebben mensen die (bijna) met pensioen gaan spijt van als ze terug kijken?

Er is ook een dergelijk onderzoek uitgevoerd onder mensen die bijna met pensioen gingen.

Hans Boer, Managing Director bij Van Ede & Partners schreef hier een mooi artikel over. Hij schrijft:

• Als eerste wordt genoemd: meer tijd voor reflectie. Terugkijkend op hun loopbaan hadden mensen meer tijd willen nemen om zich belangrijke vragen te stellen zoals: hoe goed ben ik eigenlijk bezig? Is dit wel de baan die bij me past? Wil ik op deze manier mijn leven en mijn werk vormgeven?
• Als tweede geven de deelnemers aan dat ze meer moed hadden willen hebben. Moed, bijvoorbeeld om een grote verandering aan te gaan, bijvoorbeeld op eigen initiatief van baan wisselen.
• Het derde wat men anders hadden willen doen is een grotere bijdrage leveren: zowel aan de wereld als aan zaken in de eigen kring zoals de opvoeding van de kinderen.’

Moed en gemiste kansen 

Als je die beide onderzoeken zo leest, dan kun je triest worden over al die gemiste kansen.

De mensen in het onderzoek hadden meer moed willen hebben omdat moed helpt om jezelf en je leven groter te maken soms zelfs boven jezelf uit te stijgen. Het verlangen naar moed is het verlangen naar een groter en meer vervuld leven. En hoe zit het bij jou? Heb jij nog dromen in de kast liggen die eigenlijk niet kunnen wachten tot je pensioen?

Welk leven wil jij leiden?

Het is voor veel mensen lastig om moed te tonen omdat de wereld om ons heen zo onzeker lijkt.

Veranderingen zijn aan de orde van de dag. En dat houdt maar niet op. Daarom juist is het belangrijk dat je niet jezelf beschouwt als een speelbal van het leven.

Heb je wel eens stilgestaan bij het feit je onbewust een jarenlange training hebt gekregen om situaties eerder als een probleem of risico te benaderen dan als een kans? Dat is ook geen wonder, als je bedenkt dat 96 % van het nieuws dat op ons afkomt, via TV, radio en internet, negatief is, en gaat over ellende en sombere dingen.

Over kansen hoor je nooit zoveel. Tachtig procent van de mensen focust zich op een probleem en slechts twintig procent kijkt met name naar kansen. Het hoeft waarschijnlijk geen vraag te zijn welke mensen het meeste succes hebben, en daarnaast ook een leuker leven leiden…

Pak het roer beet en kies je eigen koers 

Ga zelf aan het roer staan en kies voor het leven waar jij gelukkig van wordt. Wacht niet op het juiste moment. Het is nooit het juiste moment. Pak kansen, doe dingen die je nog niet eerder durfde.

Je zult groeien als mens. En het leven wordt er zoveel boeiender van.